Ευγένιος Ντελακρουά, Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου

Το 1821 και ο κορωνοϊός: Το τεστ μιας κοινωνίας - 200 χρόνια μετά.

Γράφει η καθηγήτρια Ιστορίας του ΕΚΠΑ κα Μαρία Ευθυμίου.

Άνοιξη του 1821: οι Έλληνες μπαίνουν σε πόλεμο, με αβέβαιη έκβαση, κατά των Οθωμανών, ελπίζοντας ότι θα νικήσουν. Άνοιξη του 2020: οι Έλληνες μπαίνουν σε πόλεμο, με αβέβαιη έκβαση, κατά μιας πανδημίας, ελπίζοντας ότι θα νικήσουν. Οι αναλογίες απολύτως άνισες, ωστόσο συγκλίνουσες και αποκλίνουσες παράμετροί τους είναι, παραδόξως, αναγνωρίσιμες στο τότε και το τώρα. Το 1821 ετοιμάσθηκε από μιαν ελίτ εμπόρων, λογίων, ενόπλων και προυχόντων και βγήκε πέρα γιατί ένας λαός ξωμάχων, ναυτικών και αγροτών στάθηκε όρθιος υπηρετώντας τον στόχο μέχρι τέλους. Για την ελευθερία που δεν είχε, αλλά προσδοκούσε ν’ αποκτήσει. Σήμερα, το 2020, μπήκε στον πόλεμο από αιφνιδιασμό. Τον πόλεμο αυτόν τον κρατά μία ελίτ επιστημόνων, γιατρών, νοσοκόμων, υγειονομικών υπαλλήλων, φαρμακοποιών, κρατικών υπαλλήλων, πολιτικού προσωπικού αλλά βγαίνει πέρα γιατί ένας λαός στέκεται όρθιος, με ανέλπιστη υπευθυνότητα, για την επιβίωση τη δικιά του και της κοινωνίας του. Για να επανέλθει στην ελευθερία που, μέχρι πριν λίγο, είχε και, λόγω του ιού, έχασε.

Το 1821 ελληνικό κράτος δεν υπήρχε. Μόλις τότε γεννιόταν και διαμορφωνόταν, με δυσκολίες επικοινωνίας και συντονισμού, μέσα σε ορυμαγδό απρόβλεπτων και βαριών καταστάσεων που ένας πόλεμος φέρει - χωρίς στρατό, δομές, θεσμούς, υπηρεσίες και νόμους. Σήμερα, το 2020, το ελληνικό κράτος είναι σχεδόν διακοσίων ετών και αντιμετωπίζει τον πόλεμο κατά του ιού και τις απρόβλεπτες καταστάσεις που αυτός φέρει με υπηρεσίες, δομές, θεσμούς και νόμους, σε μία τεχνολογική πραγματικότητα που εξασφαλίζει ταχεία επικοινωνία και ευρεία πληροφόρηση.

Ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας των Ελλήνων εντάσσεται στο ρεύμα του Εθνισμού του 19ου αιώνα που, στην πρώτη του φάση, πυρπολούσε λαούς της Ευρώπης και της Αμερικής ωθώντας τους προς την ανεξαρτησία, σε μία βάση αναγνωρίσιμων κοινών συναισθημάτων που ο αγώνας αυτός προκαλούσε στους μετέχοντες. […] Διακόσια χρόνια αργότερα και μέλη πια της ευρωπαϊκής ένωσης από τεσσαρακονταετίας, οι Έλληνες, παρακολουθώντας τηλεοπτικά την παγκόσμια μάχη κατά του ιού, εστιάζουν τις αγωνίες τους στις εγγύτερες γεωγραφικά και συναισθηματικά Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, σε μια ψυχική σύγκλιση πρωτόγνωρη. […]

Στη συγκυρία του κορωνoϊού […] οι Έλληνες δεν ακολούθησαν το γνώριμο μονοπάτι των συμπεριφορών τους. Αντίθετα, στάθηκαν -με τη βοήθεια, προφανώς, των βαριών εικόνων από τη γειτονική Ιταλία- ιδιαίτερα σοβαροί απέναντι στον εαυτό τους και την κοινωνία τους. […] Μέσα από την πρόκληση του κορωνοϊού, η ελληνική κοινωνία μοιάζει να βρήκε το πρόσωπο που διακόσια χρόνια τώρα επεδίωκε να διαμορφώσει. Να πίστεψε στις αξίες της και στα προτάγματά της. Να πέρασε από το «εγώ» στο «εμείς». Να κοίταξε τον εαυτό της στον καθρέπτη και, ως φαίνεται, να πήρε την απόφαση να ενηλικιωθεί - με αίσθημα ατομικής, αλλά και συλλογικής ευθύνης. Να έχει για πρότυπό της και να εμπιστεύεται, αντί για πρόσωπα αμφισβητούμενης αξίας και αρετής, ανθρώπους ήθους, σεμνότητας, αρχών, γνώσης, κύρους και υπευθυνότητας .

Αμήν και άμποτε!, όπως έλεγαν και οι αγωνιστές του ’21.