Πολιτιστικό πρόγραμμα 2010-11 Στο 2ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθηνών τα τρία τελευταία χρόνια εκπονείται Πολιτιστικό Πρόγραμμα με θέμα: « Η Ελλάδα στην ευρωπαϊκή ζωγραφική» και υπεύθυνες καθηγήτριες τις φιλολόγους κες Γεωργουλάκη Βασιλική, Καλλιτσάκη Χάιδω, Τσιλιμπάρη ΄Αννα και Φωκά Μαρία. Τη σχολική χρονιά 2008-9 το ειδικότερο θέμα ήταν «Η ελληνική μυθολογία στην ευρωπαϊκή ζωγραφική», πέρσι ασχοληθήκαμε με «Τα αρχαία ελληνικά μνημεία στην ευρωπαϊκή ζωγραφική» και φέτος η τριλογία ολοκληρώθηκε με το θέμα: «Η ζωγραφική συναντά την ελληνική Ιστορία.» ΄Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, η συμμετοχή των μαθητών ήταν μεγάλη. 60 μαθητές, αγόρια και κορίτσια, από όλες τις τάξεις του σχολείου, παρακολουθούσαν τις συναντήσεις μας κάθε Δευτέρα μεσημέρι από τον Νοέμβριο μέχρι το τέλος Μαρτίου. ΄Όταν ξεκινήσαμε, όλοι ερευνήσαμε σε βιβλία και λευκώματα, σε καταλόγους πινακοθηκών και στο διαδίκτυο για τη συγκέντρωση των πινάκων που αναφέρονται σε θέματα της ελληνικής ιστορίας. Στο πλαίσιο του προγράμματος, επισκεφθήκαμε το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στην Παλαιά Βουλή, όπου ερευνήσαμε μαζί με τους υπεύθυνους και μας έγινε παρουσίαση πινάκων που αναφέρονται στις περιόδους που μας απασχόλησαν. Στη συνέχεια, επεξεργαστήκαμε το υλικό που συγκεντρώσαμε, προβάλλοντας τους πίνακες, παρατηρώντας και σχολιάζοντας το θέμα του καθενός, καθώς και τον τρόπο ζωγραφικής. Επειδή συγκεντρώθηκε πολύ υλικό, χωρίσαμε τους πίνακες σε δύο ομάδες: η πρώτη, που ήταν και η μεγαλύτερη σε αριθμό πινάκων, αναφέρεται στην ελληνική επανάσταση και η δεύτερη στα χρόνια της βασιλείας του ΄Οθωνα. Ενδεικτικά, συγκεντρώσαμε και πίνακες που αφορούν τα επόμενα ιστορικά χρόνια μέχρι και τον Β΄Παγκόσμιο πόλεμο, που ίσως αποτελέσουν το θέμα μιας προσεχούς έρευνας. Με ιστορική αφετηρία την ΄Αλωση και περνώντας μέσα από πίνακες που δείχνουν τόσο την ιδεολογική προετοιμασία της Επανάστασης μέσω του κινήματος του Διαφωτισμού, όσο και τη στήριξή της από το κίνημα του Φιλελληνισμού, συγκεντρώσαμε πίνακες που απεικονίζουν τα σημαντικότερα γεγονότα από το 1821 μέχρι το 1829. Πάνω στον καμβά τους, λαϊκοί ζωγράφοι όπως ο Θεόφιλος, ο Κόντογλου, ο Αλέξανδρος Ησαϊας, αλλά και οι Παναγιώτης Ζωγράφος και ο γιός του Δημήτρης, ζωγράφισαν επεισόδια και πρωταγωνιστές απ΄ το Μεγάλο Αγώνα, με αφέλεια και σχεδιαστικό πρωτογονισμό πολλές φορές, μα ταυτόχρονα με μια εικονιστική αλήθεια , που ξεκινά από την τιμιότητα της πρόθεσης και φθάνει σε αισθητική συγκίνηση που δικαιώνεται καλλιτεχνικά. Πλάι σε αυτούς ακαδημαϊκοί έλληνες ζωγράφοι, όπως ο Θεόδωρος Βρυζάκης, ο Νικόλαος Γύζης. Ο Νικηφόρος Λύτρας και ο Κων/νος Βολανάκης θα αποδώσουν με δύναμη τα οράματα του Αγώνα για την ανεξαρτησία. Σπουδαίοι ευρωπαίοι ζωγράφοι, όπως ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του γαλλικού ρομαντισμού Ευγένιος Ντελακρουά, θα συνταράξουν με τους πίνακές τους τις συνειδήσεις των ευρωπαίων για τα πάθη των αγωνιζόμενων Ελλήνων. Μετά την επανάσταση, η ζωγραφική του ελεύθερου κράτους πρέπει να ιδωθεί σε σχέση με τον ιδεολογικό προσανατολισμό του ίδιου του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, που είναι αρχαιολατρικός. Οι βαυαροί ζωγράφοι που συνοδεύουν τον ΄Οθωνα στην Ελλάδα, όπως ο Peter von Hess, δημιουργούν μια σειρά πινάκων που έχουν τη δική τους ιδιαίτερη θέση στη Νεοελληνική ζωγραφική. Το πολιτιστικό πρόγραμμα ολοκληρώνεται κάθε χρόνο με τη διοργάνωση μιας εκπαιδευτικής εκδρομής, γιατί ?ως γνωστόν- το ωφέλιμο πρέπει να είναι και τερπνό. Επιλογή μας ήταν το Βερολίνο, μια και όλη τη χρονιά μελετήσαμε το φιλελληνισμό των Βαυαρών, που στήριξαν με αρχιτέκτονες και άλλους επιστήμονες το νεοσύστατο ελληνικό κράτος. Επίσης, το Βερολίνο, ένα ζωντανό μνημείο του νεοκλασικισμού, επονομάζεται «η Αθήνα του Σπρέε». Οι πλούσιες πινακοθήκες του Βερολίνου και της Δρέσδης μας έδωσαν την ευκαιρία να θαυμάσουμε από κοντά σπουδαίους πίνακες. Ο λόγος που επιλέξαμε και φέτος να ασχοληθούμε μ΄ένα θέμα που άπτεται της τέχνης, είναι γιατί πιστεύουμε πως η τέχνη καλλιεργεί την αισθητική και συμπληρώνει τις γνώσεις που αποκομίζουμε μέσα από την παρακολούθηση των γνωστικών αντικειμένων του αναλυτικού προγράμματος. Στόχος μας ήταν να προσεγγίσουμε την αισθητική, την εικαστική και την ιστορική πλευρά του θέματος και πιο συγκεκριμένα να γνωρίσουμε τη νεότερη ελληνική ιστορία μέσα από τα έργα ζωγραφικής, να γνωρίσουμε το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο στο οποίο δημιουργήθηκαν, να σχολιάσουμε τα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής και την τεχνοτροπία των έργων, να καλλιεργήσουμε ομαδικό πνεύμα και να προσεγγίσουμε βιωματικά το θέμα. Το αποτέλεσμα της δουλειάς μας παρουσιάστηκε το Μάιο σε ανοιχτή εκδήλωση στο Αμφιθέατρο του σχολείου, στο πλαίσιο της Πολιτιστικής εβδομάδας. Κλείνοντας, θα θέλαμε να σημειώσουμε ότι ο πίνακας που σχολιάσαμε και μας συγκίνησε περισσότερο ήταν ο πίνακας του Ευγένιου Ντελακρουά « Η Ελλάδα στα ερείπια του Μεσολογγίου», ίσως γιατί ?στους δύσκολους καιρούς που ζούμε- ο πίνακας αυτός μας δίνει το μήνυμα της αναγέννησης μέσα από τα ερείπια. Τυχαίο; Δε νομίζουμε?